Thiết kế đường ống nước cũng rất giống với lựa chọn dây dẫn trong thi công cơ điện, nếu như để thi công đường dây điện thì cần phải biết công năng và tải để lựa dọn loại dây và kích cỡ. Thì thiết kế đường ống nước cũng phải biết công năng của nước cấp cho việc gì và lưu lượng để lựa chọn loại ống và kích cỡ ống.
Trong bài viết này mình sẽ đi vào hướng dẫn cách nhận biết các loại ống và tính chất của từng loại ống để khi thiết kế, lắp đặt hệ thống xử lý nước, chúng ta biết để sử dụng trong từng trường hợp cho đúng.
Trong ngành xử lý nước hiện nay thì có các loại ống phổ biến nhất là uPVC, cPVC, HDPE, PPR, PPH, ống inox 304, inox 316. Mỗi loại ống có một đặc tính khác nhau:
Thứ nhất, là ống uPVC. Ống này thường có màu xám nhạt như hình 1. Ống này chịu được nhiệt độ tối đa là 45 oC. So với các loại ống còn lại thì ống này giòn, dễ vỡ. Các bạn siết các mặt bích uPVC thì phải hết sức cẩn thận. Tốt nhất là dùng cần siết lực, siết như hướng dẫn sử dụng của mặt bích là bao nhiêu lbs. Ống này trong ngành xử lý nước tinh khiết thì ít dùng do các thành phần trong ống có nguy cơ hòa vào trong nước. Hiện nay có nhiều hệ thống lọc nước uống, phía sau RO mà vẫn sử dụng ống này thì chưa đúng.
Thứ hai là ống cPVC. Ống này có màu xám đậm như hình 2. Ống này chịu được nhiệt độ tối đa là 90 oC. Ống này thì tốt hơn uPVC một xíu, dẻo hơn nhưng so với các loại ống còn lại như HDPE, PPR, PPH, ống inox thì không bằng.
Ống này có thể dùng làm ống dẫn nước thô đầu vào hệ thống RO. Sau RO thì không nên dùng ống này vì vẫn gây ảnh hưởng lên nguồn nước thành phẩm.
Thi công ống uPVC, cPVC thì dùng phương pháp dán keo. Đây cũng là nhược điểm của loại ống này vì trong thời gian vận hành thường xảy ra xì sọt ở các điểm này. Các loại ống khác thì thi công lắp đặt bằng phương pháp hàn nên rất ít khi bị xì tại mối nối.
Đối với cả hai loại ống cPVC và uPVC, khi lựa chọn, các bạn nên xem xét đến vấn đề áp suất để lựa chọn schedule cho phù hợp, có thể là schedule 40, 80 hặc 160. Khi lựa chọn các chỗ nối, co, van,…Các bạn chú ý đến loại tiêu chuẩn của ống như ANSI, ASME, ISO, DIN,…Cùng tiêu chuẩn thì nối với nhau mới khớp. Kinh nghiệm mình vận hành thì thấy ống của GF+ hoặc spear là bền nhất, tuy có giá thành hơi cao.
Thứ ba là ống HDPE. Ống này có màu đen như hình 3. Ống này bền dưới tác nhân thời tiết bên ngoài nên thường được dùng để dẫn nước ngoài trời. Chịu được áp suất và nhiệt độ cao 200 oC. Tuy nhiên, chỉ ứng dụng trong nước thải do cũng gây ảnh hưởng lên tính chất nguồn nước nên rất ít dùng trong nước tinh khiết. Thi công ống HDPE thì phải có máy hàn,….
Thứ tư là ống PPR. Ống này thì có nhiều màu sắc, tuy nhiên phổ biến là màu xanh lá và màu trắng. Chúng ta có thể nhìn đường gân ở giữa ống (có màu xanh da trời hoặc màu đỏ) để biết ống chuyên dùng cho nước nóng hay không, ống dùng cho nước nóng thì đường gân là màu đỏ, đường màu xanh dương thì là nước có nhiệt độ bình thường. Ống này có thể chịu đến 900 oC, áp suất lên đến 16 bar. Ống này tốt nhưng thường chỉ dùng trong thi công dân dụng là chủ yếu. Ống này tốt nhất trong nhóm từ 1 đến 4, gía thành cũng cao hơn nhiều so với trong nhóm này. Thi công ống PPR thì phải có máy hàn.
Thứ năm là ống PPH. Ống này có màu trắng, dẻo và bền, chịu được áp lực cao và tinh khiết (không phản ứng với thành phần nước), ma sát thấp nên giảm mất áp suất. Ống này dùng cho nước siêu sạch rất nhiều. Ống này thường dùng ở các nhà máy, ít dùng trong dân dụng.
Thứ 6 là ống PVDF. Ống này có màu trắng trong. Ống này chịu được acid và nhiệt độ cao, ứng dụng nhiều trong dẫn hóa chất hoặc nước thải có tính acid. Ống này thi công cũng cần phải có máy hàn.
Thứ bảy là ống inox. Ống inox thì có nhiều loại, nhưng phổ biến nhất là inox 304 và 316. Ống này thì là đỉnh của đỉnh rồi nhưng cũng có hạn chế là nặng nên khó thi công trên cao và gía thành cao. Đầu ra bơm cao áp dẫn đến hệ thống lọc màng RO đều dùng ống này vì ống này chịu áp thì khỏi phải nói. Thi công ống này thì phải hàn.
Ngoài ra, mình còn thấy một số bạn lắp ống đồng cho hệ thống lọc nước RO, điều này không tốt nha các bạn, vì bản thân đồng dễ bị oxy hóa nếu nước có pH thấp. Khi đồng bị oxi hóa, nó sẽ đi vào nguồn nước, và nếu nó là nước ăn uống thì sẽ không tốt cho sức khỏe.
Đối với ứng dụng là các đường ống dẫn hóa chất, các bạn nên tra bảng tương thích để chắc rằng hóa chất đó tương thích với ống, đặc biệt là các vật liệu như ron của mặt bích, màng hay ron của van hay là màng của bơm màng nhé. Cái này rất quan trọng trong thi công lắp đặt đường ống. Mình ví dụ như bạn lắp đường ống tái sinh cho hạt nhựa cột trao đổi ion. Vì ống tái sinh sẽ dùng cho acid và NaOH có nồng độ cao, thì không nên sử dụng ống PVDF vì ống này không chịu được NaOH. Bạn nào muốn lấy file tương thích này thì để lại email bên dưới comment, tối mình gửi file cho nhé. File hơi nặng.
Các bạn xem qua các hình để nhận biết từng loại ống nhé. Hồi mình mới đi làm, mình không biết được từng loại ống vì cái này trên trường thầy cô không dạy, phải tự tìm tòi học.
Nếu thấy bài viết hữu ích thì cho mình một like để ủng hộ nhé.
Tham khảo trang https://aquatekco.edubit.vn/ để học các khóa học về thiết kế, lựa chọn thiết bị, lắp đặt, vận hành và bảo trì hệ thống xử lý nước nhé.
